Dọc phố Hàng Mã, không khí rộn ràng chào mừng 80 năm Quốc khánh 2/9 lan tỏa khắp nơi, cờ đỏ sao vàng tung bay từ những con ngõ nhỏ, đến phố phường tấp nập.
Hành trình đổi thay
Hà Nội những năm đầu sau Cách mạng tháng Tám còn nghèo nàn, đường sá nhỏ hẹp, điện nước thiếu thốn. Phố cổ là trung tâm sầm uất, nhưng nhiều khu dân cư xuống cấp, đời sống người dân còn nhiều khó khăn. Đến thập niên 70 – 80, trong ký ức nhiều người dân Thủ đô, Hà Nội là thành phố của những con đường gạch vỡ, mái nhà tập thể chật chội, những bãi đất ngập lụt mùa mưa.
Bà Phạm Minh Nhật (89 tuổi, phường Bưởi) nhớ lại, hồi cuối thập niên 70, đầu 80, cả dãy phố về đêm chỉ leo lét vài bóng đèn vàng. Mùa mưa đến là sợ nhất mưa dầm một lúc, nước dềnh lên ngập sân, rãnh thoát nước nhỏ, bọt rác lềnh bềnh, trẻ con phải xắn quần, người lớn kê gạch mới dám bước ra ngõ.
Sau Đổi mới, rồi những năm 90, đầu 2000, Hà Nội dần thay da đổi thịt. Đường được trải nhựa phẳng, cống thoát nước làm lại, mỗi trận mưa lớn nước cũng rút nhanh chóng. Vỉa hè được lát lại, bậc lên xuống đều đặn, người cao tuổi như bà đi bộ buổi sáng đỡ trơn trượt. Hệ thống điện thay dây trần chằng chịt bằng cáp gọn gàng; đèn chiếu sáng công cộng sáng trắng, đều, không còn tình cảnh đêm xuống là cả ngõ “đi mỏi mắt tìm bóng người”.
Trong nhà, vòi nước máy mở là có, áp lực đều; những ngày nắng nóng, máy bơm không phải chạy từ chiều tới tối như trước. Thùng rác công cộng đặt cách một đoạn phố, lịch thu gom đều đặn; mùi rác đầu ngõ – thứ làm nhiều người “ngại” Hà Nội xưa giờ hiếm khi còn. Những dịp lễ lớn, đặc biệt quanh 2/9, phố xá treo cờ, ánh sáng trang trí đồng bộ, loa thông báo lịch bắn pháo hoa, cấm đường, hướng dẫn đi lại… “Cứ theo đó mà đi, người già như tôi cũng không thấy rối” - bà Nhật nói.
Thạc sĩ Luật Kinh tế Lê Sơn Tùng chia sẻ, diện mạo mới của Hà Nội là kết tinh sức mạnh ba trụ cột, Nhà nước kiến tạo chính sách, doanh nghiệp mạnh dạn đầu tư, người dân đồng hành và thụ hưởng. Trong dòng chảy hội nhập, Hà Nội không chỉ là trung tâm của cả nước, mà còn vươn mình trở thành đô thị tiêu biểu của khu vực, nơi hội tụ niềm tin và khát vọng của Nhân dân.
“Chính nhờ chính sách mở cửa và khuyến khích đầu tư, doanh nghiệp chúng tôi mới có cơ hội đưa công nghệ hiện đại vào xây dựng. Các dự án khu đô thị xanh, công trình hạ tầng trọng điểm là niềm tự hào không chỉ của doanh nghiệp mà của cả Thủ đô” - ông Tùng cho hay.
Đô thị văn minh vì Nhân dân
Tính riêng, Thủ đô Hà Nội hiện có hàng loạt dự án lớn đang và sẽ thay đổi căn bản bộ mặt đô thị. Tuyến metro Cát Linh – Hà Đông đi vào hoạt động, các tuyến đường vành đai 2, vành đai 3, vành đai 4 đang từng bước hoàn thiện, các khu đô thị mới như Ciputra, Vinhomes Smart City, … tạo ra diện mạo hiện đại, đồng bộ.
Bên cạnh đó, với việc là trung tâm chính trị, văn hóa, kinh tế, giáo dục và khoa học kỹ thuật quan trọng của cả nước, Hà Nội đã chú trọng đầu tư không gian xanh. Từ hồ điều hòa, công viên Yên Sở, công viên Hòa Bình, phố đi bộ Hồ Gươm đến phố đi bộ Trịnh Công Sơn… Những không gian công cộng này giúp người dân có chỗ vui chơi, sinh hoạt cộng đồng, đặc biệt sôi động trong các dịp lễ 2/9, Tết Nguyên đán hay các sự kiện văn hóa lớn.
Các chuyên gia quy hoạch nhìn nhận, khác biệt lớn của Hà Nội hiện nay là hướng đến một đô thị vì con người. Không chỉ nhà cao tầng, mà thành phố chú trọng tạo không gian công cộng, công viên, hồ nước, không gian văn hóa. Đó là tư duy mới, phát triển đô thị phải gắn với chất lượng sống của người dân.
Ngoài ra, mô hình chính quyền địa phương 2 cấp – gồm cấp tỉnh và cấp xã là một cấu trúc tổ chức cho thấy những lợi thế về phân cấp, phân quyền, tạo điều kiện thuận lợi cho việc quản lý trực tiếp và sát thực tế hơn, đồng thời bảo đảm tính linh hoạt trong điều hành và triển khai các chủ trương, chính sách phát triển đô thị.
Theo GS.TS Đỗ Hậu - Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam, việc chuyển đổi này đã làm thay đổi sâu sắc cấu trúc hành chính đô thị, thay đổi căn bản hệ thống quản lý quy hoạch và phát triển đô thị, theo đó có sự thay đổi về cách lập - thẩm định - phê duyệt - quản lý - giám sát quy hoạch xây dựng đô thị và nông thôn, cũng như cách điều phối quá trình phát triển đô thị. Việc loại bỏ cấp trung gian góp phần làm tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước, phân câp, phân quyền mạnh mẽ hơn cho các địa phương, tiết kiệm thời gian và chi phí hành chính; nâng cao vai trò điều hành của cấp tỉnh. Các quyết sách quy hoạch được tập trung tại cấp tỉnh, từ đó bảo đảm tầm nhìn chiến lược và định hướng phát triển chung cho cả đô thị và nông thôn.
Nhìn rộng ra, việc "thay da đổi thịt" của Thủ đô khẳng định vai trò hạ tầng đi trước - mở đường phát triển, kiến tạo nên những tuyến đường, cây cầu, cảng biển, sân bay, tuyến metro… vươn dài khắp đất nước đã góp phần kết nối vùng miền, hạ tầng kỹ thuật đô thị chuyển mình mạnh mẽ, ứng dụng công nghệ thi công tiên tiến, không chỉ là động lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế - xã hội mà còn trở thành biểu tượng cho khát vọng vươn lên bằng trí tuệ và công nghệ Việt Nam, hướng tới một mạng lưới hạ tầng đồng bộ, thông minh, xanh và hiện đại vào năm 2045.
Công tác quy hoạch phủ kín 100% các tỉnh, thành phố, làm cơ sở để phát triển không gian đô thị – nông thôn bền vững. Hệ thống đô thị quốc gia ngày càng văn minh hiện đại với gần 900 đô thị, phát triển đồng bộ từ trung ương đến địa phương. Chính sách nhà ở cho mọi đối tượng được phủ kín, đã góp phần đảm bảo an sinh xã hội. Tiên phong ứng dụng mạnh mẽ công nghệ số trong quy hoạch – kiến trúc và quản lý đô thị, số hóa bản đồ quy hoạch, triển khai mô hình đô thị thông minh, áp dụng Digital Twin, GIS, AI, drone, camera thông minh… từng bước hội nhập với xu thế toàn cầu. Đó là những thành tựu khẳng định bước tiến vững chắc góp phần kiến tạo diện mạo mới cho đất nước.
Công tác xây dựng và hoàn thiện thể chế, pháp luật đạt nhiều đột phá trong đổi mới tư duy xây dựng pháp luật, gắn quản lý với khuyến khích sáng tạo và khơi thông nguồn lực; cắt giảm, đơn giản hóa điều kiện đầu tư, kinh doanh; tăng cường phân cấp, phân quyền theo phương châm “địa phương quyết – địa phương làm – địa phương chịu trách nhiệm”.
Tính đến nay, Bộ Xây dựng đã ban hành và tổ chức thi hành 608 văn bản quy phạm pháp luật còn hiệu lực, trong đó có 10 Luật, 09 Nghị quyết, 113 Nghị định, 24 Quyết định của Thủ tướng, 01 Chỉ thị và 451 Thông tư.
Cải cách mạnh mẽ thủ tục hành chính, cung cấp dịch vụ công trực tuyến hiện đại, 100% thủ tục hành chính thuộc thẩm quyền quản lý được công khai trên Cổng dịch vụ công quốc gia, tỷ lệ hồ sơ trực tuyến đạt 95%. Đẩy mạnh số hóa dữ liệu và ứng dụng công nghệ số rộng rãi trong quy hoạch, xây dựng và quản lý vận hành công trình: áp dụng BIM, GIS, Digital Twin, drone, camera AI trong khảo sát, giám sát thi công; triển khai BMS, IoT trong quản lý vận hành tòa nhà; ITS trong giao thông thông minh; nhận dạng sinh trắc học và thu phí điện tử trong vận tải, đô thị.
Ngành vật liệu xây dựng Việt Nam đã trực tiếp xây dựng các công trình kết cấu hạ tầng giao thông, đô thị và nông thôn, nhà ở, các công trình dân dụng, công nghiệp, phòng chống thiên tai, an ninh, quốc phòng. Tiên phong phát triển vật liệu mới, vật liệu xanh, tiết kiệm năng lượng, bảo vệ môi trường và phát triển bền vững, từng bước chinh phục thị trường quốc tế, đặt nền tảng cho một ngành công nghiệp hiện đại, bền vững và tự chủ.
Quốc Tuấn (theo báo KT&ĐT)