1. Mùa Thu 1945, dưới sự lãnh đạo của Đảng, nhân dân ta đã làm nên một kỳ tích của dân tộc trong thế kỷ XX. Đó là tiến hành thành công Cách mạng Tháng Tám, lật đổ ách thống trị tàn bạo của phát xít Nhật, đánh đổ chế độ quân chủ lỗi thời, giành quyền độc lập dân tộc, xây dựng nền hòa bình, thống nhất của đất nước; thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, đưa nhân dân lên vị trí người làm chủ đất nước.
Trong Cách mạng Tháng Tám năm 1945, Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã lãnh đạo phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc thành một khối vững chắc, kiên quyết đấu tranh giành độc lập, tự do. Vận dụng bài học này, trong thời kỳ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, xây dựng và phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc được Đảng xác định là quy luật giành thắng lợi của cách mạng. Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011) của Đảng đã xác định bài học vô giá của cách mạng Việt Nam: “Không ngừng củng cố, tăng cường đoàn kết: Đoàn kết toàn Đảng, đoàn kết toàn dân, đoàn kết dân tộc, đoàn kết quốc tế. Đó là truyền thống quý báu và là nguồn sức mạnh to lớn của cách mạng nước ta. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã tổng kết: Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết/ thành công, thành công, đại thành công”.
Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng (năm 2016) khẳng định: “Đại đoàn kết toàn dân tộc là đường lối chiến lược của cách mạng Việt Nam, là động lực và nguồn lực to lớn trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”. Trên cơ sở kế thừa và bổ sung quan điểm tại các kỳ đại hội trước về những nhân tố tạo thành động lực phát triển đất nước, Đại hội XIII của Đảng (năm 2021) xác định: “Động lực và nguồn lực phát triển quan trọng của đất nước là khơi dậy mạnh mẽ tinh thần yêu nước, ý chí tự cường dân tộc, sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc và khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc”.
Như vậy, sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay cũng như trong kỷ nguyên mới của dân tộc có thành công hay không trước hết phụ thuộc vào việc phát huy vai trò, sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân tộc, trong đó việc vận dụng sáng tạo bài học Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh lãnh đạo phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc thành một khối vững chắc, kiên quyết đấu tranh giành độc lập, tự do trong Cách mạng Tháng Tám năm 1945 có giá trị lý luận và thực tiễn sâu sắc.
2. Bài học vô cùng quan trọng trong Cách mạng Tháng Tám năm 1945 chính là về nghệ thuật chớp thời cơ, vận dụng thời cơ của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh. Bởi theo quy luật vận động, phát triển của xã hội, đi liền với những cơ hội, vận hội mới luôn có những khó khăn, thách thức nảy sinh.
Do đó, để thực hiện thắng lợi nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, đòi hỏi chúng ta cần tích cực nghiên cứu, vận dụng tốt những bài học kinh nghiệm quý báu trong Cách mạng Tháng Tám năm 1945, đặc biệt là nghệ thuật chớp thời cơ và vận dụng thời cơ. Bởi trong bối cảnh toàn cầu hóa mạnh mẽ hiện nay, việc thường xuyên bồi dưỡng thực lực của đất nước, tích cực ứng dụng thành tựu khoa học, công nghệ, phát huy tối đa những lợi thế so sánh gắn với tranh thủ những thời cơ, vận hội phát triển để “đi tắt đón đầu”, biết sáng tạo và tận dụng thời cơ trong phát triển kinh tế, hội nhập quốc tế… là cơ sở để toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta đẩy nhanh sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, nâng cao đời sống nhân dân, từng bước củng cố và tăng cường tiềm lực quốc phòng, quân sự để bảo vệ vững chắc Tổ quốc xã hội chủ nghĩa phấn đấu vì mục tiêu: Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, phồn vinh, hạnh phúc.
Thực tiễn Cách mạng Tháng Tám năm 1945 cho thấy, cách mạng Việt Nam là một bộ phận không tách rời của cách mạng thế giới, hay nói cách khác, thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945 có một nguyên nhân quan trọng là Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã lãnh đạo kết hợp chặt chẽ giữa sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại.
Ngày nay, trong bối cảnh Việt Nam thực hiện nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng thì yêu cầu kết hợp chặt chẽ sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc càng cao.
Quan điểm xuyên suốt của Đảng là để bảo vệ vững chắc Tổ quốc phải kết hợp chặt chẽ các nhiệm vụ kinh tế, chính trị, tư tưởng, quốc phòng, an ninh, văn hóa...; nhất là tăng cường sự phối hợp hoạt động giữa quốc phòng với an ninh và đối ngoại, tạo sức mạnh tổng hợp để giữ vững độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc. Vì vậy, phải thường xuyên quán triệt sâu sắc đường lối quân sự, quốc phòng và đối ngoại của Đảng; nắm vững mục tiêu, quan điểm, phương châm chỉ đạo, nhiệm vụ và giải pháp đã xác định để vận dụng thực hiện có hiệu quả nhằm xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong kỷ nguyên mới.
3. Thực tiễn thành công của Cách mạng Tháng Tám năm 1945 cho thấy, chúng ta đã kiên quyết sử dụng bạo lực để giành chính quyền, vì không thể có con đường nào khác con đường sử dụng sức mạnh bạo lực của các lực lượng cách mạng để giành chính quyền, lập nên Nhà nước Dân chủ nhân dân. Do đó từ rất sớm, Đảng và lãnh tụ Hồ Chí Minh đã lãnh đạo xây dựng, phát triển lực lượng cách mạng về mọi mặt, trong đó chú trọng lực lượng vũ trang.
Kế thừa và vận dụng sáng tạo bài học này, hiện nay, Đảng, Nhà nước tiếp tục quan tâm chăm lo xây dựng Quân đội nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại. Quân ủy Trung ương xác định từ năm 2026 xây dựng quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại, hoàn thành tốt chức năng, nhiệm vụ được giao, thực sự là lực lượng nòng cốt trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Bên cạnh đó, chúng ta đã thường xuyên coi trọng xây dựng nền quốc phòng toàn dân vững mạnh. Nội dung cơ bản của xây dựng nền quốc phòng toàn dân là tăng cường thế trận và lực lượng quốc phòng, an ninh ở từng khu vực và trên phạm vi cả nước; trong đó, khu vực phòng thủ các tỉnh, thành phố là nền tảng của nền quốc phòng toàn dân. Lực lượng quốc phòng, an ninh là toàn dân, các ngành, các cấp, cả hệ thống chính trị, lấy lực lượng vũ trang làm nòng cốt, dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý, điều hành thống nhất của Nhà nước.
Vận dụng những bài học kinh nghiệm được đúc kết, 80 năm trôi qua, từ chỗ là một nước thuộc địa, không có tên trên bản đồ thế giới, dưới sự lãnh đạo của Đảng, phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc, kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, đất nước ta đã thu được nhiều thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử, làm cho “Đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay” như Đảng ta nhiều lần khẳng định.
Trước bối cảnh tình hình mới, đặc biệt là bối cảnh quốc tế, khu vực luôn có những diễn biến phức tạp, khó lường; ở trong nước, bên cạnh thuận lợi là cơ bản, các thế lực thù địch tiếp tục thực hiện chiến lược “diễn biến hòa bình”, thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ. Do đó, hơn lúc nào hết, những bài học kinh nghiệm được đúc kết cần tiếp tục được chắt lọc, vận dụng trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc thời kỳ mới, trước hết là thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, tạo tiền đề vững chắc để đất nước bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam.
Minh Huy (theo Báo HNM)